lbmma انجمن صنفی تولیدکنندگان محصولات سبک ساختمانی
درباره انطباق این نوع محصول با اقلیم کشور ما ابهامات زیادی وجود دارد؛ اما معضلی که در حال حاضر به‌کارگیری این کالا را در ساختمان‌ها با چالش مواجه کرده است، جداشدن آن از نمای واحدهای مسکونی است که به خطری جدی برای شهروندان تبدیل شده است.
منتقدان هشت عنصر اثرگذار را از دلایل بروز این معضل دانسته‌اند که عبارت‌اند از: سودجویی انبوهسازان، وجود کارگران غیرماهر در چرخه ساخت‌وساز، کوتاهی مهندسان ناظر در ارائه گزارش‌های تخلف مالکان، خلأ مجری ذی‌صلاح در ساختمان‌ها، پاسخ‌گونبودن سازنده‌ها، پیش‌فرض‌های نادرست فنی برخی مهندسان درباره بی‌نیازی سنگ‌های تراورتن به اسکوپ، عادت غلط سنگ‌کاران در نحوه اتصال سنگ و افزایش تلفات سنگ تحت تأثیر اسکوب‌کردن.
ارتباط سودجویی بسازوبفروش‌ها و سقوط سنگ از نمای ساختمان‌ها
در این زمینه، مهندس نیک‌هوش، عضو سازمان نظام مهندسی ساختمان استان سمنان، عناصر اصلی در معضل را ناشی از فقدان مجری ذی‌صلاح در فرایند تولید، پاسخ‌گونبودن سازندگان به مراجع بالادستی و سودجویی بسازوبفروش‌ها ارزیابی می‌کند و میگوید: «اجرای استاندارد نمای سنگ ساختمان، مستلزم اسکوپ‌کردن است. در نتیجه، سازندگان کم‌فروش از اجرای نمای ساختمان‌ها به روش مذکور طفره می‌روند.»
نیک‌هوش درباره دلایل شیوع به‌کارگیری نمای سنگ در ساختمان‌ها نیز بر این باور است که سلیقه کارفرمایان، مردم، پیمانکاران پروژه و فراوانی معادن غنی سنگ معدن در کشور، سبب انتخاب سنگ به عنوان اصلی‌ترین محصول ساختمانی در نمای ساختمان‌ها شده است.
این عضو سازمان نظام مهندسی سمنان، نگرانی درباره خطرات ساختمان‌های سنگی در زمان زلزله را وارد نمی‌داند و میگوید اگر نمای ساختمان‌ها صحیح اسکوپ شوند، در زمان وقوع زلزله تلفات جانی نخواهیم داشت و به‌کارگیری سنگ در ساختمان‌ها، هیچ مغایرتی با روش‌های صنعتی نخواهد داشت.
پای مهندس ناظر در میان است
فرشید پورحاجت، دبیر کانون سراسری انبوهسازان، در گفت‌وگو با صما، در جایگاه انبوه‌ساز و در واکنش به اظهارات نیک‌هوش که عنصر سودجویی بسازوبفروش‌ها را در اجرای غیراستاندارد نمای ساختمان‌ها دخیل می‌داند، با غیرکارشناسی عنوان‌کردن این اظهارات، انگشت اتهام را به سوی مهندسان ناظر نشانه می‌گیرد و حضور مهندسان ناظر در ساختمان را مولفه‌ای اثرگذار در اجرای ضوابط شهرسازی ارزیابی می‌کند. وی میگوید: «انبوهسازان به خاطر اعتبار حرفه‌ای‌شان، اصول ایمنی و استاندارد را در ساختمان‌ها رعایت می‌کنند؛ تخلف برخی سازندگان سودجود را نباید به همه تعمیم داد.»
او با طرح این سوال که اگر ساختمانی دارای مهندس ناظر است، چگونه مجوز اجرای نمای سنگی بدون اسکوپ داده می‌شود؟، هزینه اسکوپ‌کردن نمای ساختمان را از هزینه‌های ساختمان بسیار ناچیز ارزیابی می‌کند و میگوید: «هزینه سیم اسکوپ برای ساختمانی دوهزار متری، یک‌میلیون تومان است. این عدد آن‌قدر ناچیز است که نمی‌توان سودجویی برخی سازندگان را در این معضل موثر دانست.»
مهندسان ناظر، حق مصالحه با سازندگان را ندارند
پورحاجت درباره این اظهارنظر که برخی انبوهسازان به گزارش‌های کارشناسی مهندسان ناظر توجهی ندارند و همین امر نقش بازدارنده‌ای در اجرای بهینه مأموریت مهندسان ناظر دارد، میگوید: «مهندسان ناظر به هیچ وجه، حق مصالحه و مدارا با سازندگان متخلف را ندارند؛ این امر سبب تهدید جان شهروندان است.»
همچنین مهندس ناظر با دریافت حق‌الزحمه نظارت، موظف است اجرای مقررات ملی ساختمان را رصد کند و مدارای وی با مالک یا کارفرما، شدیداً با احساس مسئولیت و رعایت اخلاق حرفه‌ای متناقض است.
دبیر کانون سراسری انبوهسازان، سپس پای سازمان کاردانی را به میان می‌کشاند و معتقد است که بی‌محلی نهادهای بالادستی به این سازمان حرفه‌ای باعث حذف تکنسین‌های ماهر از چرخه ساخت‌وساز می‌شود که همین مسئله در اجرای استاندارد مراحل مختلف ساخت و از جمله نمای ساختمان موثر است.
مجری ذی‌صلاح بی‌تأثیر است
دبیر کانون سراسری انبوهسازان کشور، ضمن رد نقش مجری ذی‌صلاح در این مسئله میگوید: «مجری ذی‌صلاح، ارتباطی به مهندس ناظر ساختمان ندارد و اگر مهندسان به مسئولیت حرفه‌ای خود عمل کنند، قطعاً مقررات ساختمانی در فرایند ساخت اجرایی خواهد شد.»
در برابر این اظهارنظرها، سعید امدادی، عضو هیئت‌مدیره انجمن مهندسی راه و ساختمان ایران در گفت‌وگو با صما، ضمن یادآوری ضرورت حضور مجری ذی‌صلاح در تمامی مقاطع و استفاده از کاردان‌های فنی به عنوان مولفه‌های اثرگذار در تولید کیفی مسکن و در عین حال، پیش‌فرض‌های نادرست فنی، برخی مهندسان را در اجرای غلط به‌کارگیری سنگ در نمای ساختمان‌ها موثر می‌داند و تأکید می‌کند: «متأسفانه برخی از همکاران بر این باورند که سنگ تراورتن به عنوان یکی از سنگ‌های پرمصرف در نمای ساختمان‌ها به دلیل داشتن تخلخل، به اسکوپ‌کردن نیاز ندارد. این تصور کاملاً غیرکارشناسی است و تمام سنگ‌هایی که در نمای ساختمان‌ها به کار می‌روند، به اسکوپ‌کردن نیاز دارند.»
اسکوپ‌کردن تلفات سنگ را افزایش می‌دهد
او سپس به یکی از عوامل زمینه‌ساز فرار سازندگان از اسکوپ‌کردن سنگ نمای ساختمان‌ها اشاره و تأکید می‌کند: «رگه‌داربودن سنگ‌های تراورتن، سبب شکنندگی سریع آنها می‌شود؛ به طوری که حدود ۲۵ درصد آنها در زمان اسکوپ خرد می‌شوند. بنابراین، با توجه به افزایش تلفات سنگ، سازندگان از اسکوپ‌کردن فرار می‌کنند. ضمن اینکه ارزانی و انعطاف‌پذیری این سنگ در قیاس با نمونه‌های موجود، از دلایل ارجحیت به‌کارگیری سنگ تراورتن به سایر سنگ‌های موجود در بازار است.»
عضو انجمن، ضمن رد اظهارات پورحاجت مبنی بر بی‌تأثیری عامل هزینه در فرار سازندگان از اسکوپ‌کردن نمای ساختمان‌ها با ذکر مثالی ادامه می‌دهد: «با توجه به اینکه تلفات اسکوپ‌کردن سنگ تراورتن، به عنوان پرمصرف‌ترین سنگ به‌کاررفته در نمای سنگ‌ها، حدود ۲۰ درصد است، اگر سازنده‌ای بخواهد مبغلی حدود ۱۰۰میلیون تومان سنگ برای نمای ساختمان‌ها هزینه کند، ناگزیر می‌شود ۱۲۰میلیون تومان هزینه پرداخت کند که این امر برای سازنده خسارات مالی و زمانی به دنبال دارد.»
امدادی گفت با وجود تحمیل خسارات به انبوهسازان تحت تأثیر تلفات سنگ، آنها ملزم به اسکوپ‌کردن نماهای ساختمان هستند. او عادت و باور نادرست برخی از سنگ‌کاران را در جداشدن نمای سنگ از ساختمان‌ها مرتبط می‌داند و خاطرنشان می‌سازد: «بسیاری از سنگ‌کاران عادت دارند در فرایند اتصال سنگ به نمای ساختمان، بعد از دوغاب از سیمان خشک استفاده می‌کنند. آنها بر این باورند که با استفاده از سیمان خشک، گیرایی دوغاب تسریع می‌شود. این در حالی است که این اقدام سبب پوسیدگی پشت سنگ و کاهش چسبندگی سنگ با دوغاب می‌گردد. در نتیجه چنین اجرای فنی نادرستی، جداشدن سنگ‌های اسکوپ‌نشده از ساختمان‌ها تشدید می‌شود.»
انبوهسازان مدعی باید مقررات ساخت را رعایت کنند
عضو هیئت‌مدیره انجمن مهندسی راه و ساختمان ایران، در واکنش به اظهارات پورحاجت مبنی بر کم‌کاری مهندسان ناظر در الزام به‌کارگیری اسکوپ در نمای ساختمان‌ها، خطاب به انبوهسازان میگوید: «اگر شما مدعی تخصص، رتبه‌بندی و داشتن صلاحیت انبوه‌سازی هستید، قطعاً باید این واقعیت مسلم را بدانید که اسکوپ‌کردن، عنصری ضروری در نمای ساختمان‌ها است و حتماً نباید با اهرم‌های بازدارنده و توسل به زور، مجاب به رعایت مقرارت ساختمان شوید و کوتاهی مهندسان ناظر، صرفاً به معنای گذاشتن توپ در زمین دیگری است.»
وی درباره سازوکار شناسایی مقصران حوادث جانی ناشی از سقوط سنگ‌ها از نمای ساختمان، با بیان اینکه هر پرونده‌ای به برآورد کارشناسی مجزا درباره میزان قصور عوامل اجرایی نیاز دارد، تأکید می‌کند: «اگر جزئیات اسکوپ نما در نقشه‌های معماری درج نشود، مهندس معمار مقصر است؛ چراکه با بروز حادثه، سازنده یا مهندس ناظر می‌توانند مدعی شوند قصور معمار در غفلت از درج جزئیات اسکوپ در نقشه‌های زمینه‌ساز اجرای نادرست سنگ نما شده است.»
او می‌افزاید: «اگر کارفرما و مالک از اجرای این امر طفره روند، قطعاً مهندس ناظر باید به شهرداری گزارش خلاف رد کند تا مانع از ادامه اجرای کار شود. به عبارتی، ارائه‌نکردن گزارش تخلف سبب ایجاد مسئولیت برای مهندس ناظر می‌شود و برای او مسئولیت حقوقی و قانونی ایجاد می‌کند. پیمانکار و سازنده نیز در این پروسه مقصرند؛ اما درصد تقصیر آنها به تشخیص قاضی باز می‌گردد.»
امدادی با بیان اینکه با توجه به الزام و اجبار قانون به اسکوپ‌کردن نمای ساخت، سازندگان و مالکان موظف به اجرای این امر هستند، یادآور می‌شود: «در حال حاضر، گروه‌هایی اجرایی که عموماً صخره‌نورد هستند، بدون نیاز به داربست از پشت‌بام ساختمان‌ها با استفاده از سنگ ساختمان‌ها را با استفاده از دریل سوراخ و سپس آن را رول‌پلاک می‌کنند که این شیوه، ضمن ارزانی و سهولت در روش اجرا، می‌تواند برای ایمن‌سازی نمای سنگ ساختمان‌های قدیمی کاربرد داشته است.»
به نظر می‌رسد مهندسان و انبوهسازان دلایل بی‌شماری را در بروز حوادث ناشی از جداشدن سنگ از نمای ساختمان‌ها موثر می‌دانند؛ اما تنها راه‌حل حذف این مشکل، در الزام به‌کارگیری مجری ذی‌صلاح در ساختمان‌ها است؛ موضوعی که علی‌رغم نامه‌نگاری‌های متعدد وزارتخانه راه به شهرداری و وزارت کشور، کماکان اجرایی نمی‌شود.
منبع خبر : سایت صماء